|
Jólavefur Júlla 2012
Copyright Jólavefur Júlla ©
Maður segir:
Ég hlakka til jólanna - Þú hlakkar til jólanna
Hann/hún/það hlakkar til jólanna.
Við hlökkum til jólanna - Þið hlakkið til jólanna
Þeir/þær/þau hlakka til jólanna.
Fyrir jólin 2005. fékk ég þetta
bréf - Takk.
Ég hef reyndar ekki verið erlendis um
jólin en akkúrat núna bý ég á breskri eyju sem heitir Jersey og
hérna er búið að skreyta allt og búinn að vera jólafílingur í
fólki í örugglega 2 eða 3 vikur.....jólalög í útvarpinu og
svona.....!! Pakkarnir eru meira að segja allir komnir undir
jólatré og bíða bara eftir 25. des......Ástæðan fyrir því að
allt hérna byrjar svona snemma er skilst mér sú að hér búa svo
margir sem koma annars staðar frá og flestir fara til heimalands
síns um jólin og vilja þess vegna hafa smá "jól" hérna áður en
þeir fara svo heim yfir sjálf jólin.
Það er mjög gaman að upplifa svona
öðruvísi jólaundirbúning en sjálf gæti ég nú held ég ekki hugsað
mér annað en að fara heim til mömmu og pabba um jólin þannig að
ég fer nú til Íslands rétt fyrir jólin!
Hér er líka mjög vinsælt að fara í
ferðalög yfir jólin, fara í skíðaferðir eða bara
sólarlandaferðir....mér finnst allavega miiiiikið meira um það
hérna heldur en nokkurn tíman heima! Hér er líka enginn
snjór svo þetta er svolítið skrítið.....að labba um í bænum,
hlusta á jólalög, versla jólagjafir en bara enginn
snjór.....svolítið eins og það vanti eitthvað.....
En allavega.....smá um jólaundirbúning
erlendis..........:)
Gleðileg jól! :) SI
11. desember 2005 fékk Jólavefurinn
senda þessa afar skemmtilegu frásögn frá vini Jólavefsins. Takk fyrir
sendinguna :)
Á jólaföstu 2005
Það var allt á rúi og stúi í búningsklefanum. Klukkan var orðin átta og
skólasundið að hefjast. Í klefanum var fjöldi stelpna á aldrinum sjö til
níu ára og körfur, fatnaður og sundföt þvældust milli fóta þeirra um
gólfið. Tilvalið ástand til að láta fara í taugarnar á sér ef maður
vildi eyðileggja fyrir sér daginn.
Ég tók fljótlega eftir þremur vinkonum sem fóru sér að engu óðslega enda
þótt ,,sturtukerlingin“ eins og hún var kölluð í mínu ungdæmi, ýtti
látlaust á eftir þeim og skipaði fyrir um hegðun í búningsklefa og
sturtum. Líka tilvalið ástand til að láta fara í taugarnar á sér, enn í
dag.
Þær voru að sýsla og rísla með sápur og sundboli þegar ég hljóp út í
laug. Fljótlega hafði unglingahópur einnig bæst í hóp sundgesta; strákar
og stelpur á aldrinum fimmtán til sautján ára. Dásamlegt að synda í
desembermyrkrinu með einstaka stjörnu á himni; allt þetta fólk í kring
en samt svona alein.
Þegar ég kom uppúr voru vinkonurnar þrjár enn komnar í sturturnar og
skiptust nú á sjampóum og góðum ráðum. Skyndilega fóru þær að syngja
fullum hálsi ,,Klukkurnar dinga linga ling“. Þær gerðu nokkrar atrennur
að dinga linga ling með yfirrödd og það ómaði eins og í kirkju þarna í
sturtunum. Hversdagurinn var að breytast í hátíð.
Skömmu síðar vorum við saman á þurrksvæðinu og stóru stelpurnar voru
farnar að tínast í sturturnar. Við stóðum þarna, ég og vinkonurnar
þrjár, hver með sitt handklæði að stússast, þegar þær brustu enn í söng.
Ég spurði hvort þær hefði verið að æfa sig að radda jólalögin í
skólanum. Þær játtu því um leið og þær hófu enn upp raust sína og nú með
,,Er lækkar á lofti sólin, þá koma bráðum jólin. Við fögnum í friði og
ró. Meiri snjó, meiri snjó, meiri snjó." Þá gerðist hið óvænta. Stóru
stelpurnar í sturtunum tóku undir og úr varð stelpukór, eldri og yngri,
sem allar sungu af gleði og innlifun um ,,Meiri snjó, meiri snjó, meiri
snjó“. Þetta var engu líkt, nema bíómyndasenu, úr amerískri bíómynd. Og
þarna stóð ég með handklæðið mitt og hamingjan seytlaði um mig á
föstudagsmorgni á jólaföstu 2005.
Svanfríður Inga Jónasdóttir.
Hér lítil saga sem allir ættu að lesa.
(14. des 2005)
Jólafriður
Ljósin, jólaljósin, lýsa upp skammdegið. Ég geng
í gegnum götuna, allflest húsin vel upplýst og
falleg, dásamleg sjón. Hvað er betra en að taka
sér frí eitt kvöld frá jólastússi, fara út að
ganga einn með sjálfum sér, skoða hvernig ljósin
sindra í myrkrinu og vera með kveikt á rólegum
og fallegum jólalögum í iPodinum? Og svo, þegar
maður kemur aftur heim, að setjast fyrir framan
gluggann, með kveikt á útvarpinu á jólarásinni,
snæða smákökur og drekka ilmandi heitt
súkkulaði? Fátt held ég...Auðveldara er að finna
hinn sanna anda jólanna streyma um æðar sér
þegar maður er í rólegheitum, heldur en að vera
í Kringlunni langt fram á kvöld að hlaupa búð úr
búð í jólastressi, leitandi að jólagjöfum,
skrauti og ýmsu fleira, bara tímasóun.Eitt sinn
var ég þessi týpa sem slakaði ekki á í eina
mínútu í desember, var hlaupandi, stressaður,
vann úr mér allt vit til að eiga fyrir öllum
þessum gjöfum. En ekki lengur, ekki eftir það
sem eitt sinn gerðist einn fagran dag í
desember, að rifja þá sögu upp iljar mér um
hjartarætur, því ég minnist þess hvað ég varð
mun meira jólabarn eftir það.Einn daginn, það
hefur verið um 20. desember, kannski fyrr, var
ég kominn í jólafrí. Ég slugsaðist af stað til
að kaupa þessar gjafir sem ég átti eftir,
bölvaði bíldruslunni í sand og ösku fyrir að
komast ekki af stað fyrr en eftir nokkrar
tilraunir, bölvaði helvítis snjónum sem heftir
för mína, krakkafíflunum sem köstuðu í bílinn
minn, jafnvel jólatónlistinni, þessu gargi sem
hljómaði úr útvarpinu og ég var að verða vitlaus
á, eftir mánaðar hlustun á sömu lögin aftur og
aftur.Þegar ég var loksins kominn út á
Hringbraut, vá hvað ég varð feginn! Loksins gat
ég keyrt áfram án þess að eiga það á hættu að fá
snjóbolta í bílinn, og gat spyrnt almennilega í,
því enginn var snjórinn. Þetta átti eftir að
draga dilk á eftir sér...Vá, þessi takki á
útvarpinu sem slekkur á því, þvílíkt æði!
Jólaauglýsingar og -lög trufla, fíflalegt hvað
allar útvarpsstöðvarnar geta ekki hætt að spila
það! Á 110 km hraða er erfitt að stöðva bíl
snögglega, sérstaklega í hálku eins og var
þennan dag. Ég vissi ekki af mér fyrr en á
sjálfan aðfangadag, vaknaði á Landspítalanum við
Hringbraut, og vá, það var skrýtin tilfinning.
Ég fékk að vita tildrög málsins, ég lenti í
hörðum árekstri, sem meðal annars kom farþega
hins bílsins í lífshættu. Það eru ekki beint
fréttirnar sem maður vill heyra svona þegar
jólin eru að koma, sannleikurinn er sár.Ég eyddi
jólunum á spítalanum, því þó að ég hafði náð
meðvitund var ég ennþá ekki fær um að fara heim,
því ég var í stöðugri hættu, áhrif slyssins
höfðu lítið dvínað. Þetta voru leiðinlegustu jól
sem ég hef upplifað, og allt stressinu mínu að
kenna. Ég trúi því að verndarengillinn minn hafi
látið mig klessa á hinn bílinn, að hann hafi
látið mig missa af jólunum, að hann hafi bjargað
mér. Farþegi hins bílsins, sem var í lífshættu,
dó daginn fyrir gamlársdag, hún hafði aldrei náð
meðvitund. Enn þann dag í dag sendi ég
fjölskyldu hennar gjafir og jólakort á jólunum,
og mun gera áfram, því sektarkennd mín er mikil.
Ég læt einnig gott af mér leiða núna, gef t.d.
nokkrar gjafir undir jólatréð í Kringlunni á
hverju ári, styrki Hjálparstarf kirkjunnar, og
margt annað sem er gott og göfugt. Ég geri þetta
vegna þess að ég er ánægður með lífið, ánægður
að hafa lifað af, fagna hverjum jólum eins og
þau væru mín síðustu, og gleymi ekki
jólaboðskapnum. Ég gef ekki eins margar gjafir
og áður, eflaust eru einhverjir fúlir þess
vegna. En þá segi ég á móti, hvað hafið þið gert
til að verðskulda þetta, og hvað munar ykkur um
þessa einu gjöf? Jólin snúast ekki um gjafir,
heldur frið og kærleik, ást og umhyggju. Jólin
eru að verða heilsufarsvandamál, fólk þarf að
sækja sálfræðinga vegna jólastresss. Ekki ég, ég
klára þetta allt fyrir desember, og nota svo
jólamánuðinn sjálfan í afslöppun og
náungakærleik, hvað með þig?
Þessi afdrifaríku jól, sem mér fundust vera
ömurlegustu jól í heimi, hafa breytt um álit í
huga mér, þau lifa í minningunni sem bestu jólin
mín, þó að ég hafi hlotið varanleg meiðsl, það
að ég er nú betri manneskja í kringum jólin en
ég var tekur yfir það.
Gleðileg jól! - Saga eftir Atla Kristinsson -
Takk Atli
|
Þessi góða
sending kom 14. desember 2004.
Hæ hæ,
Ég og unnusti minn höfum verið búsett í
Danmörku í fjögur og hálft ár, öll jól höfum við flogið heim til að
vera með fjölskyldu og vinum yfir hátíðarnar heima á Íslandi. Í ár
ætlum við að vera í Danmörku, bara við tvö. Við ætlum þó að halda
jólin að íslenskum sið. Við erum búin að fá sent hangikjöt,
laufabrauð, grænar baunir, nóa konfekt og margt fleira. Á
aðfangadag munum við borða klukkan sex að íslenskum tíma, sjö að
dönskum. Það er svo frábært að geta hlustað á Rás 1, og fleiri
íslenskar útvarpsstöðvar, á netinu svo klukkurnar munu hringja inn
jólin hjá okkur á sama tíma og heima á Íslandi :o)
Það er allt orðið rosalega jólalegt hér, mikið
búið að skreyta í Kaupmannahöfn, Strikið og Nyhavn er mjög gaman að
labba, að ég tali nú ekki um jólatívolíið, það er rosalega gaman að
fara þangað fyrir jólin og hvet ég alla sem eiga leið um Köben að
skreppa í tívolíið. Ef maður er ekki kominn í jólaskap þá kemst
maður pottþétt í jólaskap við það að fara í jólatívolíið.
Einnig er gaman að fara í danskan
Julefrokost. Þar er meðal annars borið á borð: önd, fasani,
flæskesteg, allskonar síld og rúgbrauð (Danir borða mikið af
rúgbrauði) og að sjálfsögðu ris a la mande.
Hafið það gott yfir hátíðarnar :o) Kveðja frá Danmörku E&S
Í fyÞessi sendingÞessi góða
sending kom 8. desember 2004.
Hef verið að skoða síðuna þína
því mig vantar hugmyndir fyrir verkefni í skólanum. Er ad læra spænsku í
Universidad de Léon og þarf ad skrifa um jólin heima á Íslandi.
Kennurunum finnst það sérstaklega merkilegt að við séum með 13
jólasveina og má segja að ég sé ákveðinn frumkvöðull því ég er fyrsti
íslenski nemandinn í skólanum ( í spænskunámi alla vega). Því vil ég
vanda mig sérstaklega. Hér í León búa álíka margir og í Reykjavík og
jólin eru í fullum undirbúningi. Búið er að setja upp jólaljós í allar
aðalgötur og víða annars staðar. Thað er líka frekar kalt, en þó enginn
snjór. það kom smá slydda um daginn og allir Spánverjarnir voru voða
stoltir af ´snjónum´ sínum og urðu móðgaðir þegar ég minntist á að þetta
væri nú varla snjór. Það sem er sér sérstakt við jólainnkaupin, ekki
síður en innkaup allmennt, á Spáni er ad búðirnar hérna eru alltaf opnar
á kvöldin og því hefur mér fundist eins og það sé Þorláksmessustemmning
hér á hverju kvöldi. Það er mjög skemmtilegt, enda hef ég aldrei verið
jafn fljót að versla jólagjafirnar og er nú búin að öllu og það þremur
vikum fyrir jól. Í dag (6. desember) er dagur stjórnarskrár
Spánverja og af því tilefni ákvað ETA (adskilnadarsamtök Baska) að
sprengja 7 sprengjur í 7 borgum og þar á medal á kaffihúsi þar sem ég
var á fyrir nokkrum vikum.
Þótt undarlegt megi virðast setti þetta hvorki strik í reikninginn hjá
mér, né öðrum í León. Borgin er pakkfull af fólki á röltinu, fólki sem
vill njóta jólaskreytinganna og kulda desembermánaðar. Ég á enn
eftir að læra þónokkuð um jólin á Spáni, en madur er samt alltaf stoltur
af ´sínum eigin´ og á eftir að sjá til þess að aðrir viti hvernig jólin
eru heima. Það sem manni finnst sjálfsagt er kannski ekki svo sjálfsagt
eftir allt saman. Alla vega á maður ekki von á sprengju rétt fyrir jólin
á Íslandi.
Kveðja, Ásta Sól Kristjánsdóttir
León, España
Jólavefurin Þakkar Ástu Sól
kærlega fyrir að færa okkur stöðu jólamála á Spáni.
Þessi góða
sending kom 10. desember 2004.
Mig langar ad
koma med frettir af minum jolum en eg er uti Hollandi sem au-pair.
13 november kom Sinterklas og swarte Piets fra Spani. Swarte Piets eru
svona fylgisveinarnir og eru med svoldid laeti en Sinterklas er mjog
rolegur og talar vid krakkana og tekur i hendina a theim. Svo 5 desember
fer hann aftur til Spanar og a thessum tima fa krakkarni einstaka sinnum
i skoinn. og 5 desember er haldin sma hatid. i minni fjolskyldu (sem er
oll islensk) forum vid i hjolatur oll saman og thegar vid komum til baka
var Sinterklas buin ad koma med pakka til krakkanna og eg fekk tvo og
minnir ad krakkarnir hafi fengid fjora. Svo vorum vid med surprise en
thad er hollensk hefd tha drogum vid mida med nafni a (erum 7 i
fjolskyldunni nuna en einn er 1 ars svo hann var ekki med) og attum ad
semja ljod um thann sem ad var a midanum og gefa sma gjof, thad var mjog
gaman og mikid hlegid thegar var verid ad lesa upp ljodin. Thad er
enignn serstakur matur sem ad Hollendingar borda tha en thad er mikid um
sukkuladi staf, pipar hnetur (litlar piparkokur) og allskonar sukkuladi
sem er lika bordad a thessum tima a medan Sinterklas er her.
En svo verda thad islensku jolin sem ad vid munum halda en thau verda
samt ekki eins og venjuleg jol. A thorlaksmessu munum vid opna
jolagjafirnar og erum ekkert buin ad akveda hvad vid munum borda tha en
a adfangadag kemur herna islensk fjolskylda sem er einnig busett i
Hollandi og vid munum borda saman annad hvort kalkun eda hamborgarahrygg
og sidan verdur setid og spjallad en um klukkan 23 munum vid oll setjast
upp i bil og keyra til Austurrikis i ca 8 klst og keyra um nottina og
allir skella ser a skidi thar en eg verd eitthvad ad passa litla
strakinn i minni fjolskyldu sem er 1 ars en skelli mer eflaust eitthvad
a skidi.
Aramotin er ekkert buid ad plana en thad a allavega ad kaupa flugelda og
skjota upp i Austurriki svo keyrum vid til baka 2 januar sael og glod
eftir
(vonandi) skemmtilega ferd =)
bestu kvedjur a klakan - Sigurlaug au-pair i Hollandi
Jólabarn sendi eftirfarandi fyrir
jólin 2003....
Kæru íslendingar erlendis !
Ég er nú ekki um þessi jól erlendis en fyrir
tveimur árum þá var ég um jólin á Kanarí. Það var alveg stórkostleg
upplifun sem ég myndi gjarnan vilja gera aftur. Við fjölskyldan erum mjög
hrifin af jólunum og fannst okkur því erfitt að ákveða hvort við ættum að
prófa þetta einu sinni. Á endanum ákváðum við þó að fara. Við vorum nú
samt alveg viss um að við vildum ekki borða hamborgara eða eitthvað þess
háttar á aðfangadagskvöld, því tókum við með okkur allan jólamatinn og
mikið af jólaskrauti. Þegar við komum á hótelið okkar nokkrum dögum fyrir
aðfangadag byrjuðum við að setja upp jólaseríur um allt hús. Einnig vorum
við með tvö lítil jólatré með jólaseríum sem einnig skreyttu húsið.
Auðvitað tókum við einnig með okkur jóladúka, jólakerti og margt annað
jólaskraut sem var vant að skreyta húsið heima.
Þegar við vöknuðum á aðfangadagsmorgun var lagt af
stað á ströndina. Það var sól og blíða og við öll tilbúinn að fá smá
meiri brúnku fyrir kvöldið. Ég og systir mín vorum lengur úti í sólinni
en mamma og pabbi því þau þurftu að fara inn að gera jólamatinn tilbúinn.
Nokkru síðar fórum við systurnar inn til að taka okkur til og fórum í
okkar fínustu jólaföt. Þegar klukkan var sex settumst við til borðs sem
var úti á svölum. Þegar við litum út var ennþá skínandi sól og hellingur
að pálmatrjám í kring skreytt með jólaseríum. Þetta var mjög gaman að
sjá. Heimalagaða aspassúpan var sett á mitt borðið sem var skreytt alveg
gífurlega. Við borðuðum súpuna með bestu lyst í þessu framandi umhverfi.
Í aðalrétt voru síðan ljúffengar rjúpur frá Íslandi, sem eru nú miður
orðnar bannaðar hér á landi, þær voru nú engu síðri en súpan. Í eftirrétt
átti að vera heimalagaður ís, en við vorum öll orðin svo södd að hann var
geymdur til morgundagsins. Þegar búið var að ganga frá öllu eftir matinn
var farið inn í stofu þar sem allir pakkarnir okkar sem við tókum með
okkur frá Íslandi voru liggjandi kringum eitt af okkar litlu jólatré sem
við tókum með okkur. Þeir voru opnaðir með gleði í hjarta og var það
frábær endir á þessum yndislega degi sem mun alltaf vera hluti í hjarta
mér.
Jólabarn
(7. des 2002) Fékk vefurinn sent
skemmtilegt bréf frá Þýskalandi......
Héðan
úr Karlsruhe er sko allt gott að frétta og allir að komast í jólastuð!!
Hér er siður að setja upp jólamarkaði þar sem hægt er að kaupa allt sem
tilheyrir jólunum !! Þetta eru svona litlir kofar og hver og einn með
eitthvað sérstakt! Þar eru líka seldar grillaðar pylsur og svokallað
Gluewein ( jólaglögg ) Þessi jólamarkaður stendur yfir í mánuð og það er
endalaust hægt að fara og kíkja, svo stór er hann! Í dag er
Nikulaustag ( eða Nikulásardagur ) en jólasveinninn hérna úti heitir
einmitt Nikulaus!! Hann færði flestum krökkum eitthvað gott í skóinn eða
sokkinn í dag og vorum við systur engin undantekning!! Skórinn er þó
aðeins settur einu
sinni fyrir framan dyrnar hér í Þýskalandi en ekki 13 sinnum út í glugga
eins og heima!! Þó jólin séu nú alltaf best heima þá er líka rosalega
gaman að fá að kynnast öðrum siðum og annarri menningu!! Óskum ykkur á
Fróni, gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári!!
Jólakveðja, Birgitta
Íris, Júlía Karen og mamma!!
Heiða Sigrún hét ein kona í Skagafirði. Það var þorláksmessa og hún sat
ein á rúminu sínu og las í bók. Hún var oftast ein, fjölskyldan hennar
var dáinn og hún átti næstum enga vini. Hún fór svo sjaldan út, greyið.
Hún var komin að 4. kafla í bókinni, hann hét "Jólin eru aldrei ein."
Henni Heiðu fannst það vera rangt, vegna þess að hún var alltaf ein á
jólunum. Þá leit hún á kertið sem stóð á náttborðinu hennar. Það
ljómaði yfir andlitið á henni. Ljós, Jesú, guð! Hún fattaði það að hún
var ekki ein á jólunum, allir andar voru inni í hjartanu hennar. Guð og
Jesú hugsuðu um hana eins og alla aðra. Hún hefur aldrei verið ein á
jólunum. Hún fattaði það, eftir öll þessi ár, Guð og Jesú voru alltaf
hjá henni og fara aldrei frá henni.
Og munið það, þó þið séuð án fjölskyldu ykkar, þá megi Guð og Jesú fylgja
ykkur alla daga og allar nætur.
Endir. Bryndís.
Jólavefurinn fékk afar skemmtilegt bréf ..takk
fyrir Bryndís. ( 3.des 2002 )
Hér í Tallinn
- borginni við Baltneska hafið dalar jólasnjórinn niður og er
hér alhvít jörð og mikil jólastemming. Á ráðhúsinu er búið að koma fyrir litlum tréhúsum þar sem Eistar selja
varning sinn, en Eistar eru mikil handverksþjóð og mikið um fallegan og vel
unnin varning úr ull, tré, smíðajárni, gleri, postulíni, líni og fleira
mætti upp telja.Eins er í litlu húsunum selt heitt jólaglögg og piparkökur og ýmis
Eistneskur matur. Jólalögin hljóma um torgið og um alla gömlu borgina, sem er afskaplega
falleg og hefur staðist tímans tönn þrátt fyrir allar þær hremmingar sem
yfir borgina hafa dunið gegnum árin.Unga - aldna þjóðin hér hefur lyft Grettistaki á þessum aðeins 11árum síðan
landið varð sjálfstætt og þakka Eistar jú Íslendingum og þá sérstaklega Jóni
Hannibal sérstaklega fyrir þeirra þátt fyrir að vera fyrsta þjóðin til að
skrifa undir sjálfstæðisyfirlýsingu Eistlands.
Gleðilega hátíð og farsælt komandi 2003 - - - Kauneid Jooulupuuhasid ja
Haaaad Uut Aastat!
Bryndis Torfadottir -
General Manager Estonia & Iceland
|
Hvernig eru jólin
haldin í Bretlandi?
Á Bretlandi er það
árlegur viðburður, svona þegar nokkuð er liðið á aðventuna, að
frægur læknir er kallaður á sal morgunsjónvarps BBC og fenginn
til þess að svara þar spurningum áhorfenda um jól og heilsufar.
Flestar snúast þær um það hvernig hægt sé að njóta alls þess sem
jólunum fylgir í mat og drykk, án þess að líða um of fyrir það í
meltingartruflunum og timburmönnum dagana á eftir. Þessum
spurningum svarar læknirinn mjög greiðlega og leggur glaður sitt
af mörkum til þess að fólk geti nú skemmt sér sem best.
Í huga undirritaðs lýsir þetta best jólunum á Bretlandi. Á
Bretlandi eru jólin ekki hátíð ljóss eða friðar, barnanna eða
fjölskyldunnar. Þau eru samkvæmi - partí - og á breskum jólum er
ekkert sem líkist íslensku aðfangadagskvöldi. Víða á Englandi er
áramótum hins vegar lítið fagnað en það á hins vegar alls ekki
við um Skotland. Að þessu sögðu er rétt að slá tvo varnagla. Á
Bretlandi kennir margra grasa, mun fleiri en undirritaður hefði
gert sér grein fyrir að óreyndu. Þar er margt mjög breytilegt
frá einu héraði til annars. Bretland er einnig mjög stéttskipt
þjóðfélag. Stéttaskiptingin felst ekki nema að hluta til í
ólíkum fjárhag. Miklu skipta ólík viðhorf, ólíkt verðmætamat og
ólíkir lifnaðarhættir stéttanna. Það gefur að skilja af
ofangreindu að jólahald á Bretlandi er margbreytilegra en svo að
gera megi því full skil í stuttu máli. Hér er því brugðið á það
ráð að byggja á reynslu íslensks mannfræðings sem átt hefur
nokkur jól í landi Breta - og notið þeirra í ríkum mæli.
Arnar Árnason mannfræðingur.
Lesið meira um jólahald í Bretlandi á
Vísindavefunum.
|
|
|
Spænsk jól
|
Hér á Spáni eru
jólin haldin dálítið öðruvísi en á Íslandi. Fjölskyldur koma
saman á jóladag og borða mikið og drekka góð vín m.a. marispan
og kampavín. Gjafir eru hins vegar ekki gefnar fyrr en 6. janúar
en þá halda Spánverjar hina eiginlegu jólahátið. Það er dagur
konunganna og fara 3 fagurlega búinr konumgar/vitringar á vögnum
um borgir og bæi og strá sælgæti til mannfjöldans. Rökstyðja
Spánverjar þessi hátíðarhöld með því að vitringarnir sem þeir
kalla hina vitru konunga, hafi ekki komið að jötu Jesúbarnsins
fyrr en 6.jan. eða á 13.degi jóla og þá færandi gjafir, svo sem
gull, reykelsi og myrru. Á degi konunganna er borðað sérstakt
brauð, kallað Roscon de Rayes eða Kóngakrans. Áður fyrr var það
bakað á öllum heimilum en nú fæst það keypt í verslunum og þá
með "gull"kórónu í miðju kransins sem síðan fer á höfuð þess sem
verður konungur/drottning dagsins. Í brauðdegið er settur
hringur og stór baun sem heitir HABA og er græn að lit. Sá sem
hreppir hringinn verður konungur/drottning en sá sem fær baunina
á að borga brauðið.
Eftirfarandi eru 2 uppskriftir af Kóngakransi. - Roscon de Reyes.
1 kg. ristaðar og hakkaðar möndlur,
125 gr sykur
6 egg
Smá sletta af Visky eða Koniaki ef vill.
Þeyta eggin og blanda sykri og hökkuðum möndlum saman við, hræra
stöðugt þar til massinn þykknar næginlega til að hægt sé að
forma hring á bökunarplötu úr deiginu. Munið að setja einhverja
gjöf í deigið. (plasthring eða annað) Kransinn skreyttur með
kokteilberjum og möndlum , eða hverju því sem fólki dettur í
hug.
Bakað í 150C heitum ofni í 30 mínútur eða þar til kransinn er
þurr.
Roscon de Reyes. (Gerbrauð)
250 gr hveiti
80 gr sykur
1 egg
1/2 glas volg mjólk
20 gr pressuger eða samsvarandi þurrger
rifin börkur af sítrónu og appelsínu eftir smekk.
-
Ekki gleyma að setja gjöfina í kransinn.
Gerið leyst upp í mjólkinni og blandað saman við þurrefnin og
eggin. Hnoðað vel, kransinn formaður á bökunarplötu og látin
hefa sig. Á að ná tvöfaldri stærð. Penslaður með þeyttu eggi og
skreyttur með t.d. sykruðum appelsínusneiðum, kokteil berjum og
möndlum. Bakaður við 170C í 15 mínútur.
Þess má geta að báðar uppskriftirnar eru ætlaðar fyrir 4
persónur, og inniheldur gerkransinn 278 kaloríur, en hinn er
heldur kaloríuríkari. Gaman er líka að hafa kórónu í miðju
hringsins eftir bökun, t.d. svona bréf kórónu eins og notaðar
eru á gamlárskvöld, Báðir þessir kransar eru mjög góðir.
Turron, eða möndlusælgæti er borðað á Spáni eins og smákökur á
Íslandi. Það er steypt og pakkað eins og súkkulaði plötur og
fæst ýmist sem hreinn möndlumassi eða með ýmisskonar ávöxtum eða
líkjörum. Ómissandi tegund af Turron er í köku formi, og kennd
við borgina Alicante. Í því eru heilar möndlur pressaðar saman
með karamellu og er bæði botn og toppur kökunnar obláta.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Af
hverju er snjólausum jólum lýst sem "rauðum jólum" en ekki svörtum?
Lýsingarorðið
rauður hefur fleiri en eina merkingu, meðal annars merkir
það 'snjólaus, auður', til dæmis rauð jörð. Með rauð jól
er því átt við snjólausa auða jörð um jól. Orðatiltækið rauð
jól, hvítir páskar, hvít jól, rauðir páskar felur í sér þá trú
manna að væri jörð auð um jól yrði snjór um páska og öfugt. Orðabók
Háskólans á elst dæmi úr þjóðsögum Jóns Árnasonar (II:564) en
vísast er orðatiltækið eldra í munni manna. Svipað orðasamband er
til í dönsku: grøn jul bringer snehvid påske. Þar er þó
talað um græn jól en ekki rauð og grænn merkir þarna
'snjólaus, auður' eins og rauður í íslensku.
Guðrún
Kvaran -
Vísindavefur Háskólans.
Hvers vegna eru jólin ekki haldin á sama
tíma alls staðar?
Talið er að vetrarsólstöðuhátíðir af ýmsu tagi hafi verið
haldnar víða á norðurhveli jarðar löngu áður en kristnin kom til
sögunnar. Til dæmis var orðið jól til í norrænum málum löngu
fyrir kristnitöku og sama gildir um orðið yule í ensku. Ætla má
að skammdegið hafi verið erfiður tími fyrir fólk til forna og
því hafi þótt full ástæða til fagnaðar þegar sól fór að hækka
aftur á lofti eftir 21. eða 22. desember. Með tímanum var öðrum
þáttum sem tengdust trúarbrögðum á viðkomandi stað svo fléttað
inn í þessar sólstöðuhátíðir.
Um árið 200 varð sá siður til hjá gnostíkerum í Egyptalandi að
minnast skírnar Jesú 6. janúar og náði hann töluverðri
útbreiðslu áður en 25. desember varð síðar ofan á. Margir litu
svo á að halda ætti upp á fæðingardag Jesú um leið og skírnina
og litu því jafnframt á 6. janúar sem fæðingardag hans. Smám
saman vék þessi dagur fyrir 25. desember nema hjá armensku
kirkjunni sem enn þann dag í dag lítur á 6. janúar sem
fæðingarhátíð Jesú. Þar sem armenska kirkjan notast við dagatal
sem er einum degi á undan júlíanska dagatalinu fer þessi hátíð
fram 19. janúar samkvæmt okkar dagatali.Hér er komið að helstu
ástæðunni fyrir mismunandi dagsetningum jólahalds, en það er
einmitt mismunandi tímatal.
Eyja Margrét Brynjarsdóttir, doktorsnemi í heimspeki við
Cornell-háskóla.
Lesið meira um það af hverju jólin eru ekki haldin á sama tíma
alls staðar á
Vísindavefnum.
|
Hversu mikið má skreyta hús sín fyrir jólin?
- deilumál vegna jólaskreytinga æ algengari
Það fer ekki á milli mála að jólaskreytingar utanhúss eru nýjasta
dellan og hún magnast sífellt á milli ára. Það sem í fyrra þótti
yfirgengilegt þykir nú venjulegt og aumingjalegt. Það virðast einkum
vera miðaldra karlmenn sem eru illa haldnir af þessu æði.
Þessi bilun þróast stundum í
harðvítuga keppni milli nágranna og er þá yfirleitt skammt í öfgarnar.
Er þá ekkert til sparað og þá er frekar stílað upp á magn en
smekkvísi. Í sumum fjölbýlishúsum og raðhúsum hafa menn deilt um hvað
sé hæfilegt og eðlilegt í ljósaskreytingum og sýnist sitt hverjum. En
hver er réttur nágranna þegar einhver fer svo yfir strikið í
skreytingum að það er farið að trufla eðlilegt heimilislíf nágranna og
jafnvel varna þeim svefns? Við fengum Sigurð Helga Guðjónsson, formann
Húseigendafélagsins, til að segja okkur frá því hver réttur fólks er
við slíkar aðstæður.
,,Meginreglan er sú að meirihluti eigenda ræður því hvernig og
hversu mikið húsið skuli lýst og skreytt," segir Sigurður Helgi. ,,Eru
allir eigendur bundnir við slíka ákvörðun og skyldugir að taka þátt í
kostnaðinum. Þótt einhver eigandi haldi jólin ekki hátíðleg af
trúarástæðum og telji allt bramboltið í kringum þau af hinu illa, þá
verður hann allt að einu að lúta meirihlutaákvörðun og una við
ljósaskrautið og borga meira að segja líka sinn hlut í ósköpunum.
Deilumál og álitaefni vegna þessa hafa orðið æ algengari eftir því sem
litróf mannlífsins hefur orðið meira og fjölbreyttara. Þetta er þó háð
því að lýsingin og skreytingarnar séu í hófi og ekki flottari og
dýrari en gengur og gerist í sambærilegum húsum. Þetta þýðir að ef
meirihlutinn vill vera flottur á því og hafa skreytingarnar meiri og
dýrari en venjulegt getur talist, þá er minnihlutinn ekki skyldur að
taka þátt í slíkum lúxus. Í þessu efni eru mörg gráu svæðin enda er
það afstætt og breytilegt frá einum tíma til annars hvað telst
eðlilegt og hvað óhóf. Sem betur fer ná íbúðareigendur yfirleitt
lendingu í þessu sem allir una við. Það eru líka til dæmi um hið
gagnstæða að húsfélag ákveði að hafa engar sameiginlegar
ljósakreytingar og leggi blátt bann við því að eigendur setji upp
eigin skrautljós á sínar svalir. Það þekkist líka að arkitektar húsa
hafi bannað jólaljósaskreytingar svo að fegurð og tign sköpunarverks
þeirra verði ekki spillt með svona smekklausu prjáli. Það eru öfgar í
hina áttina og litlu skárri. Ég tel að slíkt almennt bann við
ljósaskrauti með húsfélagssamþykkt fái ekki staðist og húsfélagið hafi
ekki vald til að grípa svona víðtækt inn í rétt eigenda nema þeir
vilji það sjálfir. Hins vegar getur húsfélagið sett vissar nánari
reglur um slíkar prívat ljósaskreytingar og umfang þeirra."
Ónæðistíminn lengist
Hvað með einbýlishúsaeigendur? ,,Það eru aðallega þeir sem ganga af
göflunum í þessu efni enda leiðir það af hlutarins eðli. Sum hús og
lóðir standa bókstaflega í ljósum logum í desember. Það er ekki nóg
með ljós, heldur planta menn á hús og úti um allt alls kyns misljótum
líkneskjum af jólasveinum, hreindýrum, vitringum, guðsmæðrum og heilu
og hálfu fjárhúsunum. Sumir hafa komið upp öflugum hljóðkerfum í þessu
öllu saman; jólasveinar öskra HO, HO, HO! og hreindýrin baula eins og
ryðgaður þokulúður, vitringarnir segja fátt og María mey og jólabarnið
þegja þunnu hljóði. Svo hefur maður séð mekanisma í þessu þannig að
fígúrurnar hreyfast líka. Ég hef haft spurnir af Stúf sem fer í
sífellu til skiptist ofan í og upp úr reykháfnum með skerandi skrækjum
og góli. Maðurinn í næsta húsi spurði mig örvinglaður hvort hann mætti
ekki skjóta á þetta óhræsi með haglabyssu. Það er vitaskuld augljóst
að svona lagað getur plagað þá sem í nágrenninu búa og vilja hafa frið
og næði. Fólk hefur þó yfirleitt mikið umburðarlyndi gagnvart svona
áreiti í þeirri von og vissu að þetta taki fljótt af. Að vísu brestur
þetta á fyrr og fyrr með hverju árinu þannig að ónæðistíminn er alltaf
að lengjast í annan endann og svo stigmagnast þetta líka. Um svona
jólabrambolt í sérbýli gilda engar sérstakar skráðar réttarreglur.
Þetta ónæði er í fyrsta lagi sérstakt vegna þess að þetta áreiti eða
ónæði er ekki varanlegt heldur tímabundið. Hér koma til álita óskráðar
reglur grenndarréttar sem gilda um hagnýtingu fasteigna og setja
eigendum þeirra skorður af tilliti til nágranna. Eigandi fasteignar má
gera það á sinni eign sem er venjulegt og eðlilegt og nágranninn
verður að sætta sig við það. Hvað er svo venjulegt og eðlilegt og
hvenær er út fyrir þau mörk komið er svo matsatriði."
Hefur áhrif á ástarlífið
Sigurður Helgi segir það einkum vera ljósin sem fólk kvartar yfir.
,,Þegar blikkandi diskóljós í öllum regnbogans litum lýsa upp
svefnherbergin og úti bíður María mey með óskilgetið Jesúsbarnið og
vitringarnir gónandi upp í loftið, þá vilja verða jafnvel hörðustu
menn linir til ásta og skal engan undra. Fólk sér sig og sína í
afskræmandi ljósi sem magnar alla keppi og hrukkur og gerir fólk
gamalt, hrukkótt, feitt og afkáralegt. Menn hafa nú látið deigan síga
og bugast og runnið á rassinn af minna tilefni. En þótt ónæðið geti
verið umtalsvert og í sumum tilvikum óþolandi þá er yfirleitt ekki
tími eða efni til að grípa til lagalegra úrræða. Yfirleitt er látið
sitja við kvörtunarbréf en eins er hægt að leita til lögreglu ef
svefnfriði er raskað með hljóðum eða ljósum."
Að lokum kvaðst Sigurður Helgi aðspurður trúa heitt, fast og
innilega á jólasveininn. DV 2001 |
|
|
Eru jólasveinar til
í alvörunni?
Hvað er það að vera til "í
alvörunni"? Það er auðvitað ekkert vafamál að jólasveinar
eru til í hugum okkar og í sögum og frásögnum af þeim. Í
einhverjum skilningi hljóta þeir því að vera til en það er
líklega ekki sá skilningur sem átt er við með "í alvörunni".
Líklega er átt við það hvort þeir séu til sem lifandi,
áþreifanlegar verur, svona eins og ég og þú. Þá má auðvitað
benda á að til eru lifandi, áþreifanlegir menn í
jólasveinafötum sem segjast vera jólasveinar. Er
spurningunni þar með svarað? Nei, því stundum heyrist sagt
að þessir menn séu bara "venjulegir" menn með hvítt
gerviskegg að leika jólasveina og að þeir eigi alls ekkert
heima í helli í fjöllunum og séu þaðan af síður synir Grýlu
og Leppalúða. Þetta er talið til marks um að jólasveinar séu
ekki til í alvörunni.
Eyja Margrét Brynjarsdóttir doktorsnemi í heimspeki við
Cornell-háskóla og Sólrún Halla Einarsdóttir grunnskólanemi
í Bandaríkjunum.
Lesið meira um það hvort jólasveinar séu til í alvörunni á
Vísindavefnum.
|
|
Hvers vegna er latneski texti
jólaguðspjallsins stundum sem hann hefur velþóknun á" en annars
"sem hafa góðan vilja"?
Í latnesku biblíuþýðingunni Vulgata, sem er meðal elstu og
frægustu biblíuþýðinga, er síðari hluti englasöngsins á
jólanóttina samkvæmt Lúkasarguðspjalli (2.14) svona: et in terra
pax hominibus bonae voluntatis, sem þýðir orðrétt "og friður á
jörðu til handa mönnum góðs vilja." Latneska textann hafa menn
gjarna skilið þannig að hann ætti við góðan vilja meðal manna.
Það kemur til dæmis fram í prédikun Hómilíubókar á boðunardag
Maríu þar sem vísað er í englasönginn á jólanótt og sagt: "Nú er
sem yður sé sagt í orðum engla Guðs almáttugs, að friður er
boðinn öllum þeim mönnum, er með góðum vilja eru." (Íslensk
hómilíubók. Fornar stólræður 1994, s. 194). Þeim góða vilja er
síðan lýst sem trú á Guð, elsku til Guðs og góðum verkum
gagnvart mönnum.
Einar Sigurbjörnsson, prófessor í guðfræði við HÍ.
Lesið meira um latneska texta jólaguðspjallsins á
Vísindavefnum.
Hvers vegna er hátíðlegast hjá okkur á
aðfangadag þegar við opnum pakkana, en á jóladag víða annars
staðar?
Fæðingarhátíð Jesú Krists, jólin, er haldin 25. desember.
Undirbúningur hátíðahaldsins er aðventan eða jólafastan og
lokadagur hennar, 24. desember, nefnist hjá okkur aðfangadagur
jóla. Nafnið er gagnsætt. Þá skal undirbúningi lokið og aðföng
öll komin til hátíðahaldsins. Helgin hefst síðan um miðjan aftan
eða kl. 18. Þá er orðið heilagt og í hönd fer jólanóttin. Í
þessu fylgjum við Íslendingar fornum sið. Helgidaga- og
hátíðahald kristinna manna studdist upprunalega við gyðinglegt
tímatal, en hjá þeim hefst dagurinn við sólsetur.
Einar Sigurbjörnsson, prófessor í guðfræði við HÍ. -
Lesið meira um þetta á
Vísindavefnum.
Er ekki
sagt að Jesú hafi fæðst í júlí, af hverju höldum við þá jólin í
desember?
Það er
einfaldlega ekki vitað hvenær Jesús fæddist. Ljóst er að hann
fæddist ekki 25. desember. Jól voru haldin hátíðleg í Róm til forna
(Saturnalia hátíðin) og tengd heiðnum sólarguði, það er að segja að
menn héldu upp á að daginn fór að lengja á ný. Dagana 17.—23.
desember gáfu Rómverjar hver öðrum gjafir. Heiðnir, norrænir menn
héldu sömu hátíð á svipuðum árstíma tíma og hét hún, líkt og nú,
jól. Þegar kristni verður að ríkistrú hjá Rómverjum með
Konstantínusi mikla (324) þá yfirtekur kirkjan smám saman forna
helgidaga og með tímanum festist 25. desember sem fæðingardagur
Jesú. Sá siður skýtur rótum undir aldamótin 400. Dagurinn var
einnig tengdur fæðingardegi keisarans og þar sem Jesús var hinn
eini sanni keisari fékk hann sína fæðingarhátið. Jesús tók því bæði
sæti sólarguðsins, keisarans og hátíðargleðinnar. Á 5. öld er
jólahátíðin orðin miðlæg um alla kristnina sem fæðingarhátíð Jesú.
Í vesturkirkjunni hafa jól fengið jafnmikið vægi og páskarnir sem
eru mesta hátíð kristninnar. Guðsþjónustur eru enn þann dag í dag
haldnar á sunnudegi því að á þeim degi reis Jesú upp.
Sigurður Árni Eyjólfsson -
Vísindavefur Háskólans
|
